توازن (Balance)
حالتی از تصویر است که اگر، کادر را به دو بخش تقسیم کنیم، اشیاء و اجسام قرار گرفته در هر قسمت، با اشیاء و اجسام قرار گرفته در قسمت دیگر، حالت موازنه داشته باشد، به این معنی که در تصویری که تماشاگر بر پرده می بیند، به نظر نمی رسد که در بخشی از آن ازدحام زیاد است و در بخش دیگر، کادر خالی است.
اهمیت توازن
کارگردان باید تلاش کند تا تصویری که بر پرده نقش می بندد تا حد ممکن از نظر بصری زیبا و جذاب باشد و در عین حال متناسب با فیلمی که می سازد و مفهومی که در آن مستتر است، باشد. در این میان توازن کمک می کند تا تصویر پیش روی تماشاگر منسجم به نظر برسد و این گونه نباشد که گویی کفه قسمتی از کادر از قسمت دیگر سنگین تر است. در حالتی که تصویر نامتوازن است، توجه تماشاگر ناخوداگاه تنها به قسمتی که ازدحام دارد جلب می شود و گویی بخش دیگر وجود ندارد و به این ترتیب نیمی از کادر به هدر می رود.
چند نکته مهم
توازن به معنای ازدحام نیست، برای مثال صحنه ای از یک بیابان خشک و برهوت دارای توازن است، اما ممکن است صحنه ای از یک جنگل دارای توازن نباشد.
- توازن یک صحنه علاوه بر نوع چینش اشیاء، به محل قرار گرفتن دوربین و زاویه ای که با سوژه دارد نیز بستگی دارد. به این معنی که ممکن است از یک زاویه، یا از یک موقعیت به صحنه نگاه کنیم و همه چیز متوازن به نظر برسد، ولی وقتی از موقعیت یا زاویه دیگر نگاه کنیم متوازن نباشد.
- در حالتی که سوژه متحرک و دارای مسیر مشخصی است، می توان قسمتی از کادر را که در مسیر حرکت سوژه است خالی گذاشت تا تماشاگر آگاهی یابد که سوژه به طرف چه چیزی در حال حرکت است و یا قصد انجام چه کاری را دارد. در این حالت همچنین وقتی سوژه به محل مورد نظر برسد، فضای کافی برای عملی که می خواهد انجام دهد دارد.
- اگر جهت دید سوژه مشخص باشد، می توان قسمتی از کادر را که در مسیر دید اوست خالی گذاشت تا تماشاگر برای یافتن چیزی که سوژه به آن نگاه می کند فضای بهتری در اختیار داشته باشد. گاهی نیز برای نشان دادن در خود فرو رفتن کاراکتر از فضایی نسبتا خالی در جلوی دیدگانش استفاده می کنند، تا نگاه او به این فضای خالی، این حس را بهتر و بیشتر ایجاد کند.
منبع: دانشنامه رشد
